FELIZ AÑO NUEVO 2014!!

2013 se va, y con la marcha de 2013 llega el 2014. Un nuevo año, nuevas ilusiones, nuevos propósitos, nuevas historias, nuevas aventuras, ojalá que todas buenas. Este blog continuará su andadura durante el próximo año, pese a que por razones de tiempo los últimos meses no hayan estado llenos de actividad, es decir, de entradas.
2014 vendrá con nuevas entradas, novedades y sorpresas a lo largo del año, todo a su tiempo. Por ahora, que este año termine de la mejor forma posible, y que 2014 empiece aun mejor.

FELIZ AÑO NUEVO 2014!!! 

Wolframioa; Elhuyar anaietatik Tungstenora.

NOTA: Esta misma entrada será publicada en castellano durante esta semana. Hoy es el día del Euskera, por eso esta entrada está escrita en euskera.

Gaurko gaia Wolframio da. Gehienbat bonbillekin lotzen dugun elementua.

 Wolframio 74 zenbaki atomikoa duen elementuari buruz hitz egiten denean erabili ohi den hitza da, baina munduan zehar W hizkia duen elementuari, batez ere , herrialde anglosaxoietan Tungsteno moduan ere ezagutzen da. 

Elhuyar anaiek (errioxarrak zirenak) izan ziren munduan lehenak Wolframio bakartzen. Hau 1783. urtean gertatu zen, Bergarako orduko Euskalerriaren Adiskideen Elkartean. Elhuyar anaiek Wolframioa wolframitatik bakartu zuten karboi begetalarekin erredukzio bat egin ostean.  

Hori bai, Wolframioaren idea izaten lehena Peter Woulf izan zen 1779an. Peter wolframita mineralaren lagin bat ikertzen ari zenean aurreikusi zuen mineral horrek elementu ezezagun bat eduki behar zuela.

Tungsteno hitzak suedieraz "harri astuna" esan nahi du, eta Axel Fredrik-ek proposatu zuen hitz hau 1758an idatzi zuen liburu batean, bertan wolframitaren deskripzioa eginda. Liburu honek arrakasta haundia izan zuen Ingalaterran eta honegatik Ingelesek Tungsten hitza mantendu zuten Wolframioaz hitz egitean.

Bestalde, Wolframio hitzak alemanieraz "balio gutxikoa" esan nahi du. Baita ere "Otso adur" bezala itzuli daiteke, erdi aroko saxoi meatzariek zuten sineskeriak direla eta.

Amaitzeko, esan behar da IUPAC-ek 2005an Wolframio hitza baztertu zuela, beraz IUPAC-ek bakarrik Tungsteno hitza hartzen du ontzat W simboloa duen elementuaz hitz egiterakoan.

Gaur egun Euskadin badago Elhuyar Fundazioa , eta Euskal Herriko Unibertsitateak (EHU-UPV) diseinatutako Taula Periodikoan Wolframioari keinu bat egiten dio.

#mundiala     ABENDUAK 3, Euskaren eguna